در گفت‌و گو «گسترش صنعت» با دبیر جشنواره ملی بهروه‌وری تشریح شد : وضعیت بهره‌وری نیروی انسانی و سرمایه در صنعت خودرو

روزنامه گسترش صنعت – 6/9/95

گزارش بهره‌وری صنعت خودرو که هرسال برای جشنواره ملی بهره‌وری آماده می‌شود، نشان می‌دهد در سال‌های گذشته بهره‌وری در صنعت خودرو مورد توجه قرار نگرفته و شرکت‌های خودروسازی باید با ایجاد درآمد بیشتر و صرفه‌جویی در هزینه در راستای بهبود بهره‌وری خود گام بردارند.

نخستین روز خرداد، روز ملی بهره‌وری نامگذاری شده و هرسال در این روز جشنواره ملی بهره‌وری به اجرا در می‌آید. براساس رسمی قدیمی هرسال در این روز اختتامیه جشنواره سال گذشته و افتتاحیه جشنواره سال جدید برگزار می‌شود به‌گونه‌ای که در طول یک سال وضعیت بهره‌وری شرکت‌هایی که صورت‌های مالی خود را به دبیرخانه جشنواره ارائه می‌دهند برای حضور در جشنواره مورد سنجش قرار می‌گیرد.به‌طور کلی بهره‌وری ۵۰ رشته در این جشنواره ملی سنجیده می‌شود و در این بین صنعت خودرو نیز از جمله صنایعی هستند که گزارش بهره‌وری آن در ۳ بخش خودروسازی، خدمات فنی مهندسی خودرو و ساخت قطعات اعلام خواهد شد. با توجه به نقش بهره‌وری در صنعت خودرو، «گسترش صنعت» در ارتباط با گزارش‌هایی که درباره این صنعت برای جشنواره ملی بهره‌وری آماده شده، به گفت‌وگو با فرشید شکرخدایی، دبیر جشنواره ملی بهره‌وری نشست. شکرخدایی سخنان خود را اینگونه آغاز کرد که در عصر حاضر دستیابی به رشد اقتصادی از طریق ارتقای بهره‌وری از مهم‌ترین اهداف اقتصادی کشورها به شمار می‌آید. بررسی عملکرد کشورهایی که در چند دهه اخیر از رشد اقتصادی قابل‌توجهی بهره‌مند شده‌اند، بیانگر این واقعیت است که بخش عمده‌ای از رشد اقتصادی بیشتر این کشورها از طریق بهره‌وری حاصل شده است. به گفته دبیر جشنواره ملی بهره‌وری، بر این اساس محاسبه رشد شاخص‌های بهره‌وری در صنایع مختلف برای تعیین سهم آن در رشد اقتصادی کشورها در راستای برنامه‌ریزی‌های آینده از اهمیت زیادی برخوردار است بنابراین پیرو این مسئله جشنواره ملی بهره‌وری در ۸سال گذشته سعی کرده رشد شاخص‌های متوسط بهره‌وری تمام عوامل، متوسط بهره‌وری نیروی کار و متوسط بهره‌وری سرمایه به نرخ ثابت (تورم‌زدایی شده نسبت به سال ۸۳) در صنایع مختلف را محاسبه کند و در اختیار برنامه‌ریزان اقتصادی و پژوهشگران و صاحبان کسب‌وکار قرار دهد، تاکنون نیز اندازه‌گیری شاخص‌های ۵۰۰۰ بنگاه اقتصادی در این جشنواره انجام شده است. صنعت خودرو نیز یکی از ۵۰ رشته فعالیت اندازه‌گیری شده در جشنواره بوده که نمودارهای آن قابل مشاهده است. وی که نمودارهای گزارش بهره‌وری صنعت خودرو را پیش‌تر در اختیار گسترش صنعت قرار داده بود، در ادامه به توضیح این نمودارها پرداخت. شکرخدایی در تحلیل نمودار نخست که «مقایسه رقابت‌پذیری هزینه نیروی کار به مقدار ثابت ۱۳۸۳ در صنعت‌های خودروسازی، خدمات مهندسی خودرو و ساخت قطعات» نام دارد، گفت: شاخص «بهره‌وری هزینه نیروی کار» رایج‌ترین مقیاسی است که درباره یک اقتصاد، صنعت یا یک واحد تولیدی به کار برده می‌شود و نشان می‌دهد به طور متوسط به ازای هر ریال هزینه برای کارکنان چه میزان ارزش‌افزوده ایجاد شده است. براساس این نمودار میزان رشد این شاخص بسیار کمتر از رشد پیش‌بینی شده در برنامه چهارم و پنجم توسعه بوده و تنها در برخی از سال‌ها مقدار رشد این شاخص مناسب بوده است که این رشد نیز می‌تواند به واسطه تدابیر حمایتی دولت از این صنعت باشد که البته این حمایت‌ها به صورت کوتاه‌مدت و با آثار مناسب اما به صورت بلند مدت گاهی با آثار مخربی همراه بوده است که در سال‌های بعدی کاهش شاخص بهره‌وری نیروی کار مشاهده می‌شود که ناشی از شرایط نامساعد اقتصادی کشور است. نایب‌رییس انجمن مدیریت کیفیت ایران در ارتباط با شاخص «بهره‌وری سرمایه» اینگونه توضیح داد: در این شاخص که میزان کارآیی دارایی‌ها و نحوه استفاده از سرمایه‌های ثابت را منعکس می‌کند، روند مناسبی مشاهده نمی‌شود و نه تنها در سال‌های اجرایی شدن برنامه‌های توسعه‌ای کشور رشدی مشاهده نشده بلکه با کاهش نیز روبه‌رو شده است اما در سال‌های پایانی این شاخص رشد داشته که یکی از دلایل آن را می‌توان شرایط اقتصادی کشور به‌دلیل وجود تحریم‌ها دانست که در این وضعیت امکان سرمایه‌گذاری‌های جدید و ورود ماشین‌آلات به سختی فراهم شده است. به گفته دبیر جشنواره ملی بهره‌وری با بررسی میزان رشد بهره‌وری در صنعت خودرو کشور باید به این مسئله اشاره کرد که در سال‌های گذشته در زمینه بهره‌وری به میزان کافی توجهی وجود نداشته و بیشتر توجه مدیران ارشد سازمان معطوف به سرمایه‌گذاری و رشد اقتصادی از طریق فعالیت‌های توسعه‌ای بوده است. از آنجایی که فعالیت‌های توسعه‌ای هزینه‌بر و همراه با دشواری‌های خاص خود بوده و وابسته به شرایط سیاسی کشور در موارد سرمایه‌گذاری‌های خارجی است، بنابراین ایجاد درآمد بیشتر و صرفه‌جویی در هزینه از طریق راه‌حل‌های بهبود بهره‌وری از سوی شرکت‌ها و سازمان‌ها برای افزایش توان رقابت‌پذیری بسیار مورد توجه قرار می‌گیرد.