رفتارهای پوپولیستی در مورد آب را کنار بگذاریم/ آمایش سرزمینی بر اساس لابی‌گری انجام می‌شود

رییس کمیسیون توسعه پایدار، محیط زیست و آب اتاق بازرگانی ایران اظهار داشت: باید از عوام فریبی و پوپولیسم فاصله بگیریم، اینکه آب دریاچه ارومیه را به سیب تبدیل کنیم و همه‌ی سیب‌ها در کنار جاده بگندند به معنای توسعه کشاورزی نیست، ما تنها در امنیت غذایی و محصولاتی مانند گندم اولویت داریم.
فرشید شکرخدایی در گفت‌وگو با خبرنگار اقتصادی ایلنا در مورد تاثیرات خشکسالی بر صنایع کشور اظهار کرد: آمایش سرزمین در کشور ما در سال‌های گذشته به خوبی انجام نشده، توزیع پراکندگی صنایعی که مصرف آب زیادی دارند مانند فولاد، پتروشیمی و کاشی در کشور به صورت مناسبی نیست. از طرف دیگر اصرار شرکت‌های معدنی بر اینکه زنجیره ارزش را در محدوده خود استان کامل کنند، موجب شده که ما رو به پروژه‌های انتقال آب بسیار گران قیمت بیاوریم. من فکر می‌کنم به جای اینکه تلاش کنیم طبیعت را تغییر دهیم، بهتر است که آمایش سرزمین خود را بر مبنای اقلیم انجام دهیم.

وی افزود: آب از یک سرچشمه تا یک دریا یا دریاچه معمولا از چند استان عبور می‌کند، به طور طبیعی حوزه آبریز باید مدیریت یکپارچه می‌داشت و سال‌ها نیز در کشور به همین گونه بود، ولی مدتی است که طی تصمیماتی مدیریت حوزه آبریز به صورت استانی انجام می‌شود. برای مثال در حوزه آبریز زاینده رود، استان‌های چهارمحال و بختیاری، اصفهان و بخش‌هایی از دیگر استان‌ها قرار دارند. هر قسمت از این حوزه فکر می‌کند که این آب برای استان خود است. یا رود کارون از ۳ استان عبور می‌کند باید مدیریت یکپارچه برای آن وجود داشته باشد باید هم به فکر کشاورز ابتدای رود و هم به فکر ماهی‌گیر انتهای رود بود، متاسفانه مدیریت استانی آب از اشتباهات ما بوده است. در طرح راهبردی آب تلاش بر این است که دوباره مدیریت آب به حوضه های آبریز بازگردد.

رییس کمیسیون توسعه پایدار، محیط زیست و آب اتاق بازرگانی ایران با اشاره به اهمیت الگوی کشت گفت: الگوی کشت ما باید بر اساس اقلیم یعنی آب و خاک ما باشد، توسعه مزارع پسته در استان کرمان یا کاشت هندوانه در استان‌هایی که مشکل آب دارند از چالش‌های بوده است که با آن مواجه بودیم. مسئله دیگر قیمت تمام شده آب است، ما آب را رایگان فرض می‌کنیم در حالی که آب عنصر گران قیمتی است.

وی همچنین تصریح کرد: بنابراین چالش‌های اصلی آب به این چند مورد باز می‌گردد و هر میزان که آب کمتر شود اهمیت آن‌ها افزایش می‌یابد. با توجه به تغییر اقلیم در جهان و گرمایش جهانی راه‌حل می‌تواند استفاده از منابع آبی جدید باشد که می‌تواند استفاده از آب‌های دریایی یا استفاده از تکنولوژی‌های جدید باشد. اما ما باید از برداشت آب‌های زیرزمینی جلوگیری کنیم ما شاهد مشکل نشست زمین هستیم حتی در تهران نیز با نشست زمین حوزه‌های آبریز با خاک پر شده‌اند. مطالعات در این مورد انجام شده و فقط نیاز به همت اجرا وجود دارد.

شکرخدایی با انتقاد از رفتارهای عوام‌فریبانه بیان کرد: باید از عوام فریبی و پوپولیسم فاصله بگیریم، اینکه آب دریاچه ارومیه را به سیب تبدیل کنیم و همه‌ی سیب‌ها در کنار جاده بگندند به معنای توسعه کشاورزی نیست، ما تنها در امنیت غذایی و محصولاتی مانند گندم اولویت داریم.

وی اضافه کرد: بسیاری از حوضه‌های آبریز به علت سدهایی که تاسیس شده دچار کم آبی شده‌اند و این نیز از چالش‌های ما است. کشور ما کم آب است و به طور سنتی بهره‌وری آب در ایران زیاد بوده، طی هزاران سال قنات‌ها را بنا کردیم اما فعلا متاسفانه دچار بی‌خردی شده‌ایم.

شکر خدایی همچنین خاطرنشان کرد: صنایع زیادی از جمله صنایع کاشی سازی در یزد از قبل نیز دچار مشکل کم آبی بوده‌اند، صنایع فولادی در جای جای کشور آب زیادی مصرف می کنند در حالیکه صنایع باید کنار دریا و جایی که ریل وجود دارد باشند.

وی یادآور شد: چه کسی از تاسیس ۱۰ کارخانه یک میلیون تنی در ۱۰ استان در دوره آقای احمدی نژاد حمایت کرد؟ چه کسی همین الان از توسعه صنایع پتروشیمی در همه جای کشور دفاع می‌کند؟ وقتی همه منابع نفتی و گازی اما در جنوب کشور است چرا باید در نقاط مختلف کشور پتروشیمی تاسیس کنیم؟ مسئولانی که از اینگونه طرح‌ها حمایت می‌کنند دچار کمبود نگرش فراگیر و توسعه همه جانبه هستند. برخی از رفتارها ناشی از بی‌خردی است و نمی‌توان آن را دلسوزی برای مردم نامید.

رییس کمیسیون توسعه پایدار، محیط زیست و آب اتاق بازرگانی ایرانی در ادامه تصریح کرد: آمایش سرزمینی بر اساس اقلیم، آب و فرهنگ اساس توسعه کشور است که به محاق رفته و به آن توجه نشده است. آمایش سرزمینی ما بر اساس لابی، اینکه رئیس جمهور یا فلان وزیر اهل کدام استان باشد یا فلان نماینده مجلس به چه میزان بُرش داشته باشد انجام داده و توسعه پیدا می‌کنیم و این کار انتهای بی‌خردی و نادانی است. کسی هم این بی‌خردی را به عهده نمی‌گیرد اگر سوال کنیم که چرا لردگان پتروشیمی لازم دارد، چه کسی پاسخگو خواهد بود؟

وی در پایان در مورد ادامه راه صنایع در شرایط کمبود آب پیش‌بینی کرد: ما حتماً در طول مسیر تغییر تکنولوژی خواهیم داد، پیش‌بینی من این نیست که کارخانه‌ها به علت کمبود آب تعطیل شوند. برای مثال فولادی‌ها از چند شهر کوچک اطراف آب و فاضلاب را گرفته و تصفیه کرده و استفاده می‌کند، برداشت آب بیشتری ندارد و با هزینه بیشتر آب فاضلاب اطراف را تصفیه می‌کند. بنابراین من فکر می‌کنم که ما با یک تغییر تکنولوژی مواجه خواهیم بود.

این عضو اتاق بازرگانی تصریح کرد: از طرف دیگر احتمالا الگوی کشت تغییر کند، احتمالاً به سمت محصولاتی خواهیم رفت که ارزش افزوده بیشتر با صرف آب کمتر خواهند داشت. همه می‌دانیم که تولید این حجم از هندوانه برای کل خاورمیانه برای کشور کم آبی مانند کشور ما غیرطبیعی است.